NGƯỜI TIVI

Mình chưa đọc nhiều tác phẩm của Haruki nên mình không biết đây có phải tác phẩm thuộc nhóm khó hiểu nhất của tác giả hay không. Nhưng nếu không so sánh, thì mình khẳng định đây là tác phẩm ma mị, châm biếm, ẩn dụ và rất đỗi siêu thực. Người Tv là bộ sưu tập gồm 6 truyện ngắn, độ dài mỗi truyện không bằng nhau, có truyện chỉ 10 trang, có truyện hàng chục trang, tổng thể truyện gói gọn trong 170 trang (ở đây mình sử dụng bản dịch của Lam Ngọc, NXB Nhã Nam). Khi bắt đầu đọc sách, mình thích chọn tiểu thuyết dài, nhưng dạo gần đây, mình chuyển hướng sang truyện ngắn và nhận ra, truyện ngắn cũng có sức nặng của nó, câu từ hầu như súc tích, ẩn ý và thâm thuý hơn so với truyện dài, nên nếu độc giả nào ngại chọn mua tác phẩm vì nó khá ngắn, thì hãy suy nghĩ lại và thử nghiệm một lần xem, biết đâu sẽ yêu thích quá đỗi như mình. Trong mỗi truyện ngắn, ta theo chân và đặt góc nhìn vào mỗi nhân vật có vấn đề tâm lý và nỗi lo âu riêng, mọi thứ xoay quanh chủ đề đô thị hiện đại, và mỗi độc giả có thể nhìn thấy bản thân mình ở đâu đó. Mình không muốn xoáy sâu vào nội dung vì đây là dòng truyện chỉ có thể đọc để hiểu, còn để mô tả trong vài dòng thì rất khó. Nhưng mình sẽ mô tả cảm nhận về 3 câu chuyện mình yêu thích nhất, dành cho độc giả nào đã đọc xong tác phẩm cùng nhau bàn luận. Tập truyện 1: Người TV (cũng là tên toàn bộ truyện) Chính vì mình ấn tượng với cái tên này nên đã chọn mua tác phẩm ngay. Thế nào là Người TV? Tại sao lại là TV? Mình cảm thấy cái tên quá đỗi kỳ cục. Và khi đọc xong câu chuyện, chính câu chuyện cũng kỳ cục như cái tên nó vậy. Trong số 6 truyện ngắn thì ta mở bát bằng câu chuyện hóc búa nhất, đầy ẩn ý và siêu thực nhất. Thế giới trong truyện khiến ta không thể phân biệt giữa đâu là thực ảo, đâu là mơ và tỉnh, và cái câu hỏi “Người TV là ai?” cứ mắc kẹt mãi trong đầu, đến mức ta sẽ nghĩ mình đã bỏ quên chi tiết nào đó. Trong truyện này, mỗi một độc giả sẽ có một góc nhìn. Hễ bạn nhìn nhận “Người TV” tượng trưng cho thứ gì, thì tất thảy mạch truyện sẽ dẫn bạn đi theo hướng đó. Đến bây giờ, mình vẫn tự hỏi tác giả có thật sự ẩn dụ Người TV cho điều gì đó cụ thể không? Hay đây là câu chuyện đòi hỏi độc giả động não nhất và phải tự gán ghép theo hình dung của riêng mình. Tập truyện 3: Truyền thống dân gian của thời đại chúng ta - Lịch sử trước chủ nghĩa tư bản cao độ Thoạt đầu đọc tên đề, mình tưởng câu chuyện sẽ nói về kinh tế. Nhưng không, nó chỉ nói về cuộc đời của một số thanh thiếu niên ở những năm 60 tại Nhật Bản, nếu bạn nào từng biết đến những cảnh phim mà 4 chữ “Thanh xuân oanh liệt” hiện lên và những chàng, những nàng học sinh trong bộ đồ học sinh thanh tú cùng hướng về mặt trời và cống hiến hết mình cho tương lai và xã hội, thì đó chính là không khí chung, mở bát cho câu chuyện này. “Đây là câu chuyện có thật”, trong văn bản ghi như thế, và mình hiểu đây là chuyện đời thật của Haruki, một lát cắt cuộc đời của tác giả và ta sẽ theo chân câu chuyện của một người bạn của tác giả - “Một bi kịch vô hình và không tên của một anh hùng” đó là cảm nhận sau cùng của mình. Tập truyện 6: Ngủ So với 5 truyện trước đó, thì câu chuyện cuối cùng có cái tên, cũng như cốt truyện khá đơn giản, dễ hiểu, trực tiếp và trọng tâm. Câu chuyện nói về bi kịch của những người phụ nữ nội trợ đã bỏ lỡ thanh xuân và ước mơ để cống hiến cho cái nghĩa vụ mà ta gọi là “gia đình.” Chủ đề này không mới mẻ nhưng góc nhìn chắc chắn sẽ mới. Lại một lần nữa, độc giả nhận ra “sự tranh cãi về đạo đức" trong văn phong thường thấy của Haruki - về một người mẹ quá mệt mỏi với vai trò làm mẹ, về một người vợ quá chán ngấy cái gọi là chồng con, gia đình. Hiển nhiên sẽ luôn có sự chỉ trích về đạo đức làm người của nhân vật, nhưng về cơ bản, việc bước chân vào đầu não của những người như thế mới là điều đáng nói và thú vị hơn. Đây là một đoạn mà mình thích nhất: “Thế thì, chết rốt cuộc là gì? Tôi lại nghĩ. Từ trước tới nay, tôi luôn coi ngủ là nguyên mẫu của cái chết. Tức là tôi giả định cái chết nằm trên tiến trình phát triển của giấc ngủ. Chết, tóm lại là ngủ sâu hoài trong vô thức, hơn đứt giấc ngủ thông thường - là mất trí nhớ, là tắt thở mãi mãi. Tôi nghĩ vậy. Nhưng có khi là không phải thế, tôi lại bất chợt nghĩ. Có khi nào đó là loại tình trạng khác biệt hoàn toàn so với giấc ngủ. Biết đâu đó lại là màn đêm tỉnh táo sâu hun hút như tôi đang thấy đây? Chết có khi lại là sự tỉnh táo vĩnh cửu trong một màn đêm như vậy. Nhưng nếu thế thì kinh khủng quá, tôi nghĩ. Nếu trạng thái chết không phải là tắt thở thì lấy gì cứu rỗi cho sự sống bất toàn ngụp lặn trong kiệt quệ của chúng ta đây?”