Biên niên ký chim vặn dây cót

Sẽ khó mà nói một cách tổng quát về Biên Niên Ký Chim Vặn Dây Cót vì đây là một tác phẩm quá đồ sộ và dày đặc những ẩn dụ, thông điệp do Haruki Murakami cài cắm. Thế nên, tôi sẽ chỉ mạn phép nói về điều mà tôi cảm nhận mạnh mẽ nhất và quan tâm nhất khi đọc xong tác phẩm. Đó là tình yêu và những cuộc hành trình, cuộc chiến tìm lại những điều đã và tưởng chừng như đã mất, cụ thể hơn, bản ngã của mỗi con người. Một trong những phân đoạn gây hoang mang và ám ảnh nhất đó là ở gần cuối, khi Toru đã chính thức bước được vào căn phòng khách sạn nơi mà anh cho rằng vợ mình – Kumiko đang ở đó. Vào đúng khoảnh khắc anh đang chuẩn bị rọi đèn pin để soi tỏ xem cái vật-cái thứ trong bóng tối đang quằn quại kia (mà theo mạch câu chuyện là bộ mặt của một gã đàn ông – anh trai của Kumiko chăng) thì giọng Kumiko đã cất lên hoảng loạn, cầu xin anh đừng chiếu soi vào đó, nếu anh còn muốn nàng trở về bên anh. Tất nhiên ta không thể quy chụp Toru sai khi cố tìm ra sự thật đằng sau việc mất tích của vợ mình, tìm ra sự thật của những gì cô che đậy, thế nhưng, Toru dường như không thật sự hiểu rằng Kumiko có muốn điều đó hay không. Tôi đoán những người đọc như chúng ta cũng không thể nào nói chính xác được cô có muốn được tìm thấy hay không. Nếu đặt cảnh huống này vào luân lý thông thường, soi chiếu nó dưới cái gọi là tình nghĩa vợ chồng, thì chắc chắn ta sẽ hiển nhiên cho rằng Kumiko đang đau khổ, chờ đợi ở đâu đó để Toru chồng nàng đến đón về. Nhưng nếu xét dưới góc độ một cá nhân, một bản thể tách biệt khỏi mọi điều được cho là hợp lý và “theo lẽ thường” thì liệu rằng Kumiko có muốn được khai phá ra cái bí mật đen tối kia không? Dù rằng nó chính là thứ khiến nàng đau khổ. Liệu điều nàng thật sự muốn là gì? Liệu có chăng Kumiko hoàn toàn không muốn trở về, hoàn toàn không muốn khơi dậy cái góc khuất bí mật tăm tối nơi con người nàng, hoàn toàn muốn giữ nó cho riêng mình, và một khi nó đã lộ ra ngoài, thì có nghĩa nàng cũng đã chết. Người mà Toru từng biết, từng yêu, từng cười từng sống cùng sáu năm kia đã bị lột trần trụi và bị ánh sáng của sự thật thiêu cháy thành cát bụi. Và có lẽ Kumiko không muốn điều đó nhưng chàng Toru không hiểu điều đó. Và có lẽ đó chính là lúc anh nhận ra tình yêu giữa anh và nàng đã bị đánh mất, hay nói đúng hơn, đó là thứ tình yêu đã không còn kết nối. Sự mất kết nối giữa những con người luôn là điểm mấu chốt trong các tác phẩm của Haurki. Tôi xin nhắc lại đoạn cuối của tiểu thuyết của ông mà tôi yêu thích nhất là Phía Nam Biên Giới, Phía Tây Mặt Trời khi Yukiko nức nở thổ lộ lòng mình với chồng, về sự chịu đựng của nàng, rằng nàng cũng biết cô đơn, nàng cũng có những nỗi ám ảnh riêng, thậm chí nàng cô đơn đến mức muốn chết, nhưng nàng mãi vẫn không thể nói ra điều đó sớm hơn. Sự mất kết nối nó không chỉ gây ra sự đứt đoạn mà nó còn đẩy từng cá nhân đến bước đường trượt dài, đi xa khỏi người mình thương yêu, xa đến độ không tìm lại được lối về và rồi nguy hiểm hơn, họ xa rời cả chính bản thân họ, cuộc đời của chính họ.